Cihangir Life Bir semtin hikayesi…
İlgili Yazılar
Beyoğlu ; ara sokaklarıyla ve çıkmazlarıyla hep şaşırtır insanı.Buralarda gerçek Beyoğlu yaşar.Evet Olivia çıkmazı da böyle bir sokaktır ve burada kahveseverlerin vazgeçilmezi olan Mandabatmaz vardır.
Bu tabeleyi müşterilerden birisi hediye etmiş
Efsane mekanların ruhu vardır ve Mandabatmaz’ında ruhunu veren 1967 yılından beri günde 12 saat ayakta kahve yapan Cemil Filik’tir. Bu emektar esnaf İstanbul’a geldiğinde abisiyle bu çay ocağını kuruyor.Önceleri adı olmayan bu küçük ekmek teknesine gençler; ” Arakahve ” ; çay fiyatından dolayı ”Yetmişbeşlik ” diyor ; daha sonra Cemil Usta kıvamlı ve köpüklü kahvesine o kadar güveniyor ki mandayı bile kaldırabileceği esprisiyle ”Mandabatmaz” ismini uygun görüyor.Evet buradaki Türk kahvesini içtikten sonra daha önce içtiğiniz bütün kahveleri sorgulayıp kahve hayatınıza yeni bir başlangıç yapıyorsunuz.
Oliva çıkmazında modern zamanlara direnen Mandabatmaz Kahvesi
Kendinize bir tabure bulup oturacak kadar şanslı iseniz ; bu daracık sokakta kahvenizi hayran hayran yudumlayarak İstiklal caddesinin koşturmasını izlerken ”sahi burayı daha önce niye keşfetmedim ” diyerek hayıflanabilirsiniz. .Manda batmaz’ın gayet küçük olan iç mekanında oturuyorsanız Cemil Filik’in kahve yapışını izleyebilirsiniz.Kahve yapışındaki sakinliği bozmak istememe rağmen Cemil Filik’e soruyorum
:”Sahi kırk yıldır ayakta kahve yapmaktan bıkmamış mıydı en azından yorulmamış mıydı ?” Bütün mutevazılığıyla yanıt veren Filik .”Gelenler kahvemi içince beğeniyor;bana teşekkür ediyor ve ben de mutlu oluyorum.Bu bana yetiyor ” Kahve emektarı ilk geldiği yılları merak ettğimde ise ”O yıllarda buralarda azınlıklar vardı ,ben esnaflığı onlardan öğrendim . o zamanlar herşey etiketle satılırdı ve madamlar buna çok dikkat ederdi;fırsatçılık yoktu ” Babasının da katkıda bulunduğu bu esnaflık harmanını her daim koruyor
Emektar usta Cemil Filik
Cemil Filik’e tabi ki kahvesinin sırrını da soruyorum . ”Öncelikle hile yapmayacaksın” diyor.Bu yanıt kazancını her zaman hak etmek isteyen ve azınlıkların göç ettiği yıllarda onların mülklerini ucuza almayı da redetmiş ve ”siz baskı altında satıyorsunuz ben böyle mal istemem demiş olan kendisinden beklenilecek yanıttı.Tabi ki bu sır konusunda merakımı sürdürdüm Yıllardır kahveyi aynı yerden aldığından bahsetti ve kahvenin kalıtesinin çok önemli olduğundan dem vurdu. (balıkpazarı’nda Başak kuruyemişcisi).Kahvenin sırrı konusunda biraz ketum duran Cemil Usta’yı yıllar boyu birçok müşterisi bu konuda sıkıştırmış kırk yıllık müsterileri ”karım senin yaptığının benzerin dahi yapamadı” derken doğal olarak kadınlar bu konuda daha ısrarcı olmuşlar.Ben de ısrar ediyorum ve Cemil Usta yine bütün sadeliğiyle belki de aynı zaman da hayatın da sırını açıklıyor :”ölçü”
Bu emektarın ölçüsü Mandabatmaz’ın kahve fiyatlarında da kendini gösteriyordu.Kahve söz konusu olur da fal konuşulmaz mı ? Cemil Filik fala asla inanmıyor ve ayrıca falsız kalmayı tercih ediyor.Beyoğlun’da kahve sizden fal bizden diyerek yolunuzu kesenlere inat Mandabatmaz’a sadece kahve içmek için gidiliyor.Hatta kahve bahane sohbet şahane sözünün de aksine bu mekanın bağımlıları çoğu kere kahve ritüelini tek başlarına yaşıyorlar.Çay ve demleme adaçayında da oldukça iddialı olan Mandabatmaz’a gelmeyi Türkiye’ye geldiklerinde bir görev sayan ve Cemil Filik’le tanışık bir çok yabancı ülke insanları var.Hatta geçenlerde
Roma’dan gelen bir müdavim ”jurnalul” gazetesindeki Mandabatmaz haberinin küpürünü getiriyor.Yabancılarla konuşamadığı için mahçup olduğunu belirten Cemil Usta diğer işletmecilerin aksine hiç de reklam meraklısı değil ; Mandabatmaz’ ilgili yayınlanan hiçbir gazete küpürünü mekanına asmıyor.
Gittikçe yemek ve eğlencenin endüstri haline geldiği Beyoğlu’nda birçok yabancı kahve zinciri de açıldı.Kahve dediğinizde sadece Türk kahvesi anlaşılan Mandabatmaz’ın işletmecisi caddedeki bu zincirler için ”onların hepsi hava ;özenti ” demekten de geri kalmıyor.Hatta işine duyduğu güvenle ”ben kahvede tekim” diyor.
Evet Mandabatmaz önce ismiyle sonra kahvesiyle keşfedenleri şaşırtmaya devam ederken yıllardır buranın kahvesini veren Balıkpazarı’ndaki Başak Kuruyemişci’sinin sahibi Kemal Avcı ile tanışmamak olmazdı.Avcı ilk gençliğinden bu yana kahve kavuruyor.Kavurma dozunun aromayı çok etkilediğini belirterek bu işlemden sonra kahveninbuğday değirmeninin küçük versiyonu olan kahve taşında çekildiğini söylüyorVe bütün bu işlemeleri kendisi yapıyor.Bu taş eğer düzleşirse kahve yanıyor ve acılaşıyor.Bu nedenle taşın periyodik olarak dövülmesi gerekiyor ve bu işin de ustaları var.Kemal Avcı kahvenin kokusundan işlemlerin sağlıklı geçip geçmedeğini hemen anlıyor.
Bu eller kırk yıldır kırk yıllık
hatırı olan kahvevi sevenlerine sunuyor
Yakınlarda kapanan Rejans’ın sokağında bulunan Mandabatmaz bir anıt gibi zamana meydan okuyor.Ve burada yıllardır işini dürüstlük ve sabırla yapan ; kişiliğindeki sadeliği mekanının ruhuna yansıtan bu güzel insan; bana yaşadığım kentin gizemine ve şaşırtıcılığına olan inancımı pekiştirdi.Ben İstanbul’u en çok böyle zamanlarda seviyorum.Mandabatmazlar oldukça bu şehir asla batmayacak !
Mandabatmaz
Olivia çıkmazı sokağı ,Beyoğlu
Tarif : İstaiklal caddesinde Galatasaray’dan Tünel’e doğru giderken sağda Barselona Restoran’ın sokağında
Başak Kuruyemişcisi
